Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 19 (325) z dnia 1.10.2012

Ustalenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego zleceniobiorcy

Zleceniobiorca, któremu odpłatność za wykonywanie umowy została ustalona kwotowo, stał się niezdolny do pracy w pierwszym miesiącu wykonywania umowy. Czy nabył prawo do zasiłku chorobowego, jeśli bezpośrednio przed umową zlecenia podlegał przez kilka lat ubezpieczeniom pracowniczym? W jaki sposób obliczyć zasiłek chorobowy?

Zleceniobiorca podlegający ubezpieczeniu chorobowemu nabywa prawo do zasiłku chorobowego, jeżeli posiada co najmniej 90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej). Do tego okresu wlicza się wcześniejsze okresy ubezpieczenia, jeśli przerwa między nimi nie przekracza 30 dni. Jeżeli więc zleceniobiorca przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu wykonywania umowy zlecenia przed upływem 30 dni od zakończenia umowy o pracę, to ma prawo do zasiłku za czas choroby.

Podstawę wymiaru zasiłku należy ustalić zgodnie z art. 49 pkt 2 ustawy zasiłkowej. W myśl powołanego przepisu, jeśli niezdolność do pracy powstanie w pierwszym miesiącu kalendarzowym ubezpieczenia chorobowego, to podstawę wymiaru zasiłku stanowi kwota przychodu określona w umowie przypadająca na pierwszy kalendarzowy miesiąc ubezpieczenia zleceniobiorcy, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe (por. ust. 214 pkt 1 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej).

Umowa zlecenia została zawarta na okres od 1 września do 31 października 2012 r. (61 dni). Odpłatność za jej wykonanie ustalono na kwotę 2.000 zł miesięcznie. Zleceniobiorca był niezdolny do pracy z powodu choroby od 24 do 28 września 2012 r. (5 dni). Ponieważ przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i posiada wcześniejszy 90-dniowy okres tego ubezpieczenia, nabył prawo do zasiłku chorobowego. Podstawę jego wymiaru stanowiło wynagrodzenie określone w umowie zlecenia, pomniejszone o kwotę odpowiadającą 13,71%, tj. 1.725,80 zł (2.000 zł - 274,20 zł).

Przyjmujemy założenia z poprzedniego przykładu, z tym że w umowie wynagrodzenie za jej wykonanie określono na kwotę 4.000 zł, wypłacane po zakończeniu umowy. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za 5 dni września br. stanowiła kwota przychodu przypadająca na pierwszy kalendarzowy miesiąc wykonywania umowy w wysokości 1.697,41 zł, według wyliczenia: 4.000 zł : 61 dni trwania umowy = 65,57 zł; 65,57 zł x 30 dni umowy przypadających we wrześniu 2012 r. = 1.967,10 zł; 1.967,10 zł - 269,69 zł (składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zleceniobiorcę) = 1.697,41 zł.

Gdyby w umowie zlecenia nie określono kwoty przychodu (odpłatność za wykonywanie umowy zostałaby określona w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnej), to w podstawie wymiaru zasiłku należałoby uwzględnić kwotę przeciętnego miesięcznego przychodu - z miesiąca, w którym powstało prawo do zasiłku - innych ubezpieczonych, z którymi płatnik składek zawarł takie same lub podobne umowy.

Zleceniobiorca, z którym zawarto umowę zlecenia na okres od 1 września do 31 października 2012 r. był niezdolny do pracy z powodu choroby od 18 do 28 września 2012 r. (11 dni). Odpłatność za wykonanie umowy zlecenia określona została w stawce prowizyjnej. Podstawę wymiaru zasiłku stanowił przeciętny miesięczny przychód innych ubezpieczonych zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia z miesiąca, w którym powstało prawo do zasiłku, tj. z września 2012 r.

U zleceniodawcy na podstawie umowy zlecenia wykonują pracę jeszcze trzy osoby, których przychód za wrzesień 2012 r. wyniósł 5.904 zł, stąd przeciętny przychód za ten miesiąc to 1.968 zł (5.904 zł : 3). Kwota ta po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą 13,71% wyniosła 1.698,19 zł (1.968 zł - 269,81 zł) i stanowi podstawę wymiaru zasiłku chorobowego.