Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 18 (372) z dnia 10.09.2014

Wypłata zasiłku opiekuńczego dla zleceniobiorcy

Czy należy wypłacić zasiłek opiekuńczy zleceniobiorcy sprawującemu przez 7 dni osobistą opiekę nad chorym dzieckiem, jeżeli z tytułu wykonywania umowy zlecenia podlega on ubezpieczeniom społecznym, ale do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przystąpił w tym samym miesiącu, w którym miała miejsce opieka? Jeśli tak, to jakie dokumenty powinien przedłożyć zleceniodawcy?

Jeżeli zleceniobiorca przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nie później niż od dnia, w którym rozpoczął opiekę nad chorym dzieckiem, to zasiłek może być wypłacony od pierwszego dnia opieki.

Zleceniobiorcy podlegającemu ubezpieczeniu chorobowemu przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem, o ile spełnił warunki określone w art. 32 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z powołanym przepisem zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu podlegającemu ubezpieczeniu chorobowemu (zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie), zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

• zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 (w określonych ustawą przypadkach),
   
• chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,
   
• innym chorym członkiem rodziny.

Za członków rodziny, o których mowa, uważa się m.in. małżonka, rodziców oraz dzieci w wieku ponad 14 lat - jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym. Warunek pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym uważa się za spełniony także, jeśli ma to miejsce tylko przez okres sprawowania opieki.

Prawo do zasiłku opiekuńczego wyklucza obecność we wspólnym gospodarstwie domowym członka rodziny mogącego zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny (art. 34 ustawy zasiłkowej). Wyjątek dotyczy konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2. W takim przypadku zasiłek opiekuńczy przysługuje również, gdy jest domownik mogący sprawować tę opiekę.

Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje na równi matce i ojcu dziecka, nawet gdy nie pozostają w formalnym związku małżeńskim, z tym że zasiłek wypłaca się tylko jednemu z rodziców, temu który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.

W celu wypłaty zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem zleceniobiorca powinien przedłożyć zleceniodawcy zaświadczenie lekarskie na druku ZUS ZLA oraz oświadczenie do celów wypłaty zasiłku opiekuńczego na druku ZUS Z-15.

W sytuacji, gdy zleceniodawca nie jest uprawniony do wypłaty zasiłków, przesyła złożone przez zleceniobiorcę dokumenty do ZUS, dołączając do nich zaświadczenie na druku ZUS Z-3a.

Dodajmy, że do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego przyjmuje się wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia uzyskane za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia chorobowego. Jeśli zleceniobiorca nie podlega ubezpieczeniu przez pełen miesiąc kalendarzowy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi odpowiednio kwota przychodu określona w umowie przypadająca na pierwszy miesiąc kalendarzowy ubezpieczenia (po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71%), a jeżeli kwota ta w umowie nie została określona - kwota przeciętnego miesięcznego przychodu innych ubezpieczonych, z którymi płatnik składek zawarł takie same lub podobne umowy.

Od 5 maja 2014 r. w firmie umowę zlecenia wykonuje zleceniobiorca, który z tego tytułu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. W umowie zlecenia ma określoną kwotę wynagrodzenia w wysokości 2.500 zł miesięcznie. Od 1 września 2014 r. zleceniobiorca przystąpił także do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W okresie od 3 do 8 września 2014 r. sprawował osobistą opiekę nad chorym dzieckiem w wieku 3 lat. Za ten okres przysługuje mu zasiłek opiekuńczy, ponieważ podlega ubezpieczeniu chorobowemu i nie ma innych domowników mogących zapewnić opiekę choremu dziecku. Podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie uzyskane przez zleceniobiorcę za wrzesień 2014 r. w wysokości 2.157,25 zł, tj. 2.500 zł - 342,75 zł (kwota odpowiadająca 13,71%).