Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach a emerytura pomostowa

1) Pracownik zamierza ubiegać się o emeryturę pomostową. Czy praca marynarza u armatora zagranicznego może być zaliczona jako okres pracy w szczególnych warunkach uprawniający do emerytury pomostowej?

Tak, ale muszą zostać spełnione określone warunki. Prawo do emerytury pomostowej przysługuje ubezpieczonemu będącemu pracownikiem, który przed 1 stycznia 2009 r. oraz po 31 grudnia 2008 r. podlegał ubezpieczeniu emerytalnemu lub ubezpieczeniu społecznemu z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Za pracownika wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się pracownika wykonującego po 31 grudnia 2008 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, prace wymienione w załączniku nr 1 lub 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. nr 237, poz. 1656 z późn. zm.), dalej ustawy pomostowej. Natomiast okres pracy wykonywanej przed 2009 r. może być uznany za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jeżeli praca ta została wymieniona w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Nie jest wymagane by praca ta obecnie była wymieniona w załącznikach do ustawy pomostowej.

Nie ma przeszkód do uznania pracy polskich marynarzy pływających na statkach obcych bander, za pracę w szczególnych warunkach uprawniającą do emerytury pomostowej, pod warunkiem, że marynarz:

był delegowany do pracy za granicę przez pracodawcę polskiego lub zarejestrowanego w Polsce,
był pracownikiem w rozumieniu przepisów art. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o pracy na morskich statkach handlowych (Dz. U. nr 61, poz. 258 ze zm.),
były za niego opłacane składki na polskie ubezpieczenia społeczne,
praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Brak jest możliwości zaliczenia okresów pracy w szczególnych warunkach polskiego marynarza u armatora zagranicznego, do której został skierowany przez firmę zajmującą się kierowaniem polskich marynarzy do pracy za granicę, ale niebędącą jego pracodawcą. Jeżeli marynarz nie był związany stosunkiem pracy z firmą kierującą go do pracy, firmy tej nie można uznać zarówno za płatnika składek w myśl przepisów art. 2 pkt 2 ustawy pomostowej jak i również za podmiot uprawniony do wystawiania zaświadczeń na podstawie art. 51 tej ustawy.

2) Pracownik spełniający warunki do uzyskania emerytury pomostowej zamierza złożyć wniosek o przyznanie prawa do tego świadczenia. W jaki sposób ZUS obliczy jego wysokość?

Emerytura pomostowa stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, ustalonej zgodnie z art. 25 ustawy emerytalnej, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat ustalone na podstawie tablic ogłoszonych przez Prezesa GUS (na okres od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku kalendarzowego).

Podstawę obliczenia emerytury pomostowej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, zaewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury oraz kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego.

Jeżeli ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury składki na ubezpieczenie emerytalne zaewidencjonowane na koncie w ZUS zostaną zwiększone wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22. Wskaźnik ten stanowi stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w ZUS.

Przykład

W listopadzie 2012 r. mężczyzna w wieku 60 lat, niebędący członkiem OFE, wystąpi do ZUS z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury pomostowej. Na indywidualnym koncie w ZUS zgromadził zwaloryzowane składki emerytalne w wysokości 302.700 zł oraz zwaloryzowany kapitał początkowy w kwocie 93.200 zł. Średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 60 lat, zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie tablicy średniego trwania życia kobiet i mężczyzn (Mon. Pol. poz. 182) wynosi 254,8 miesięcy. Emerytura pomostowa wyniesie 1.553,77 zł, co wynika z wyliczenia: (302.700 zł + 93.200 zł) : 254,8 m-cy = 1.553,77 zł.