Składanie wniosku o zasiłek opiekuńczy

1) Pracownica sprawuje opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem, które ukończyło 17 lat. Czy w razie choroby dziecka może korzystać z zasiłku opiekuńczego i ewentualnie przez jaki okres w roku kalendarzowym?

Przepisy ustawy zasiłkowej nie regulują w sposób odrębny możliwości wypłaty zasiłku opiekuńczego w sytuacji, gdy dziecko ma ustalony stopień niepełnosprawności. Zatem pracownica, która przedłoży zwolnienie lekarskie ZUS ZLA (oraz wniosek ZUS Z-15) z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym niepełnosprawnym dzieckiem, może otrzymać zasiłek opiekuńczy przez okres 60 dni jeśli dziecko nie ukończyło 14 roku życia, a jeżeli przekroczyło ten wiek 14 dni.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy zasiłkowej zasiłek opiekuńczy przysługuje pracownicy zwolnionej od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad innym chorym członkiem rodziny. Za innego chorego członka rodziny, w rozumieniu przepisów ustawy zasiłkowej, uważa się dziecko w wieku powyżej 14 lat pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym z pracownicą w okresie sprawowania opieki.

Opieka sprawowana nad innym chorym członkiem rodziny uprawnia do wypłaty zasiłku opiekuńczego przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego jej sprawowania, nie dłużej jednak niż przez okres 14 dni w roku kalendarzowym (art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej). Fakt, że dziecko pracownicy jest niepełnosprawne, pozostaje bez wpływu na liczbę dni, za które zasiłek może być wypłacony.

2) Czy pracownica sprawująca opiekę nad chorą matką również powinna przedłożyć wypełniony wniosek o uzyskanie zasiłku opiekuńczego? W jaki sposób powinna udokumentować pozostawanie z chorą matką we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli zamieszkuje w innym mieście?

W celu wypłaty zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania osobistej opieki nad chorą matką oprócz zwolnienia lekarskiego na druku ZUS ZLA pracownica przedkłada wniosek do uzyskania zasiłku opiekuńczego na druku ZUS Z-15. Fakt pozostawania z matką we wspólnym gospodarstwie domowym stwierdza wypełniając pkt 6 wniosku.

Dodajmy, że w myśl art. 32 ust. 2 ustawy zasiłkowej, pracownica nie musi stale pozostawać we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym członkiem rodziny. Aby spełnić warunki do nabycia prawa do zasiłku wystarczy pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym tylko w okresie sprawowania opieki.

3) Mąż pracownicy jest zatrudniony w tym samym zakładzie pracy. Czy w takiej sytuacji pracownica, opiekująca się chorym dzieckiem w wieku 6 lat, powinna wypełniać druk ZUS Z-15?

Tak. Wniosek ZUS Z-15 należy dołączyć w każdym przypadku ubiegania się o wypłatę zasiłku opiekuńczego. Nie ma znaczenia, że rodzice dziecka są zatrudnieni w tym samym zakładzie pracy. Zgodnie bowiem z art. 34 ustawy zasiłkowej, zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku. Do członków rodziny, o których mowa, zalicza się nie tylko drugiego rodzica dziecka, ale również innych członków rodziny, np. babcię pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym i mogącą zapewnić opiekę choremu dziecku. Taki fakt pracownica potwierdza wypełniając pkt 1 wniosku ZUS Z-15.

Dodajmy, że za członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, niemogących zapewnić opieki, uważa się osoby wymienione w ust. 135 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej, m.in. osoby całkowicie niezdolne do pracy, osoby chore oraz osoby, które ze względu na wiek są niesprawne fizycznie lub psychicznie.

4) Pracownica często korzysta ze zwolnień lekarskich na dziecko. Czy musi każdorazowo wypełniać oświadczenie do zasiłku opiekuńczego, jeżeli jest matką samotnie wychowującą dziecko?

Tak. Pracownica jest zobowiązana składać wniosek do uzyskania zasiłku opiekuńczego przy każdorazowej wypłacie tego zasiłku, także w przypadku, gdy samotnie wychowuje dziecko. Wyjątek od powyższego stanowi nieprzerwane sprawowanie opieki nad tym samym dzieckiem.

Powyższe wynika z § 18 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. nr 65, poz. 742 z późn. zm.). W myśl tego przepisu, przyznanie i wypłata zasiłku opiekuńczego następuje po złożeniu przez ubezpieczonego wniosku według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia, tj. na druku ZUS Z-15.

Poniżej prezentujemy przykładowo wypełniony wniosek ZUS Z-15 z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem.