Czy warto od razu występować o roczny urlop z tytułu macierzyństwa?

Od 17 czerwca 2013 r. ubezpieczeni rodzice nowo narodzonych lub przyjętych na wychowanie dzieci mają możliwość korzystania z co najmniej rocznego zasiłku macierzyńskiego. Ze świadczenia tego mogą korzystać zarówno pracownicy, jak i inni ubezpieczeni, w tym m.in. osoby zatrudnione na umowę zlecenia lub prowadzące własną działalność pozarolniczą.

W świetle znowelizowanego art. 31 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek macierzyński wynosi:

100% podstawy jego wymiaru - za okres podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (na warunkach urlopu macierzyńskiego), czyli w sumie za okres wynoszący maksymalnie odpowiednio od 26 do 45 tygodni - w zależności od liczby dzieci urodzonych podczas jednego porodu lub przyjętych jednocześnie na wychowanie,
60% tej podstawy - za okres urlopu rodzicielskiego, tj. za maksymalnie 26 tygodni,

lub

80% podstawy wymiaru zasiłku za cały okres wymienionych wcześniej urlopów - w przypadku gdy z wnioskiem o dodatkowy urlop macierzyński lub na warunkach urlopu rodzicielskiego i urlop rodzicielski w pełnych należnych wymiarach ubezpieczony wystąpi nie później niż 14 dni po porodzie lub przyjęciu dziecka (dzieci) na wychowanie.

To ostatnie rozwiązanie pozwala na zniwelowanie różnicy w wysokości należnego świadczenia (najpierw 100%, a następnie już tylko 60% podstawy wymiaru zasiłku). Przy czym warto z niego skorzystać wyłącznie wówczas, gdy:

na świat przyszło lub zostało przyjęte jednocześnie na wychowanie tylko jedno dziecko - zasiłek za 52 tyg. obliczony od 80% podstawy zasiłku odpowiada wartości 26 tyg. od 100% i 26 tyg. od 60% podstawy świadczenia, a ponadto
osoba uprawniona w ogóle nie bierze pod uwagę zagwarantowanej przepisami Kodeksu pracy rezygnacji z urlopu rodzicielskiego: w całości - na poczet drugiego z rodziców - lub choćby częściowej.

Po urodzeniu np. bliźniąt zasiłek macierzyński obliczony od 80% podstawy za okres 63 tyg. jest bowiem mniej korzystny niż pobieranie świadczenia przez pierwsze 39 tyg. od 100% podstawy, a za kolejne 26 tyg. od 60% podstawy (przykładowe wyliczenie zaprezentowaliśmy w Przewodniku do GP nr 14 z 18.02.2013 r.).

Ustawodawca, choć przewidział jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy wymiaru zasiłku, to jednak jedynie w przypadku rezygnacji z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi:

dodatkowego urlopu (na warunkach urlopu) macierzyńskiego w pełnym wymiarze lub jego części lub
urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze,

i to pod warunkiem niepobrania zasiłków macierzyńskich za okres odpowiadający okresom tych urlopów.

Pośpiech w ubieganiu się od razu o pełny okres należnych urlopów z tytułu macierzyństwa może więc niekiedy przełożyć się na konkretną stratę finansową. Dlatego też, biorąc pod uwagę, iż:

trudno przewidzieć, czy np. sytuacja rodzinna nie "zmusi" matki dziecka do rezygnacji z części urlopu rodzicielskiego, którą wykorzysta ojciec dziecka,
o urlop rodzicielski można wystąpić później, przy czym w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu, a pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika,

warto zastanowić się, czy nie lepszym rozwiązaniem jest ubieganie się o poszczególne urlopy nieco później, tj. po upływie 14 dni od porodu (przyjęcia dziecka na wychowanie), i pobierać zasiłek w wysokości 100%, a następnie 60% podstawy wymiaru.

Więcej na temat zmian w urlopach z tytułu macierzyństwa w Przewodniku do dzisiejszego numeru GP.