Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 17 (347) z dnia 1.09.2013

Rozliczenie składkowo-podatkowe wynagrodzenia oraz odprawy z tytułu rozwiązania umowy o pracę

Z pracownikiem zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy z końcem sierpnia br. rozwiązaliśmy umowę o pracę z przyczyn pracodawcy. W tym też miesiącu pracownik uzyskał, obok wynagrodzenia zasadniczego, odprawę z tytułu rozwiązania umowy o pracę na podstawie zawartego porozumienia w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia. Dotąd jego składka zdrowotna obliczana od wynagrodzenia (800 zł) była obniżana do wysokości zaliczki na podatek dochodowy. Czy w taki sam sposób powinniśmy dokonać obniżenia składki zdrowotnej za sierpień br.?

Nie. Jeżeli składka na ubezpieczenie zdrowotne (w wysokości 9% podstawy wymiaru) jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy ustalonej zgodnie z przepisami ustawy o pdof, to pracodawca obniża ją do wysokości zaliczki na podatek dochodowy (art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej). W przypadku zaprezentowanym w pytaniu taka sytuacja nie wystąpi.

W podstawie wymiaru składek ZUS pracodawca uwzględnia tylko wynagrodzenie za pracę.

Tak stanowi § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), dalej rozporządzenia składkowego. ZUS w interpretacji indywidualnej z dnia 24 lipca 2013 r., znak: DI/100000/451/933/2013 wyjaśnił, że: "(…) Wyłączenie z podstawy wymiaru składek przychodów uzyskanych przez pracownika z tytułu odpraw znajduje zastosowanie zarówno w odniesieniu do odpraw mających swe źródło w ustawach szczególnych, w tym w ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jak również tych wynikających z dobrowolnych porozumień zawartych między pracodawcą a pracownikiem (w sytuacjach przewidzianych przez umowę o pracę lub w późniejszych porozumieniach między pracodawcą a konkretnym pracownikiem). (…)".

Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy wypłacona pracownikowi na mocy zawartego porozumienia nie została zwolniona od podatku dochodowego, dlatego też należy ją opodatkować.

Pracodawca ustala zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 18% dochodu uzyskanego przez pracownika w danym miesiącu (art. 32 ustawy o pdof). W opisanym przypadku dochodem tym jest łączna kwota uzyskanego w ciągu miesiąca przychodu podlegającego opodatkowaniu, tj. wynagrodzenie za pracę i odprawa, po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów oraz potrąconych przez pracodawcę ze środków pracownika składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe. Tak ustaloną zaliczkę pracodawca zmniejsza o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, jeżeli pracownik złożył pracodawcy oświadczenie PIT-2. W następnej kolejności zaliczkę zmniejsza o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy wymiaru.

W sytuacji zaprezentowanej w pytaniu składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% podstawy wymiaru będzie niższa od wyliczonej zaliczki na podatek dochodowy. Tym samym powołany na wstępie przepis nie ma zastosowania. Powyższe zaprezentujemy na przykładzie.

Pracownik był zatrudniony do 31 sierpnia br. na 1/2 etatu. W sierpniu br. uzyskał wynagrodzenie w kwocie 800 zł oraz na mocy zawartego z pracodawcą porozumienia odprawę z tytułu rozwiązania umowy o pracę w wysokości 1.600 zł. Koszty uzyskania przychodów wynoszą 111,25 zł. Pracodawca jest uprawniony do zmniejszania zaliczki na podatek dochodowy o kwotę 46,33 zł.

Od ww. wypłat pracodawca dokonał następujących wyliczeń:

Gdyby w sierpniu br. pracownik uzyskał tylko wynagrodzenie za pracę w wysokości 800 zł, to wyliczona składka zdrowotna w kwocie 62,13 zł (690,32 zł x 9%) byłaby wyższa od wyliczonej zaliczki na podatek dochodowy, która wynosi 57,89 zł, tj. 800 zł - 111,25 zł - 109,68 zł = 579 zł (po zaokrągleniu); 579 zł x 18% - 46,33 zł = 57,89 zł. Tym samym składka zdrowotna zostałaby obniżona do wysokości wyliczonej zaliczki na podatek dochodowy i wyniosła 57,89 zł. Zaliczka po odliczeniu składki zdrowotnej w wysokości 53,50 zł (690,32 zł x 7,75%) wyniosłaby po zaokrągleniu 4 zł (57,89 zł - 53,50 zł).

Pracodawca z własnych środków opłaca część składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, całą składkę na ubezpieczenie wypadkowe oraz zakładając, że pracownik nie osiągnął wieku wynoszącego co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna, składkę na FGŚP.