Opodatkowanie wynagrodzeń menedżerów

Usługi menedżerskie stanowią działalność wykonywaną osobiście nawet wówczas, gdy podatnik ma zarejestrowaną działalność gospodarczą w tym zakresie. Oznacza to, że musi płacić podatek według skali podatkowej, a przychody może zmniejszać o zryczałtowane koszty uzyskania przychodów (w wysokości określonej dla pracowników).

Źródło przychodu

W katalogu źródeł przychodów znajduje się m.in. działalność wykonywana osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o pdof) i pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy). Przyjęcie podziału na poszczególne źródła przychodów powinno oznaczać, że ich zakresy wzajemnie się wykluczają. W praktyce występuje jednak taki przypadek, gdy pomimo iż wykonywane czynności wypełniają definicję działalności gospodarczej, nie są kwalifikowane jako działalność gospodarcza, lecz działalność wykonywana osobiście. Dotyczy to działalności menedżerskiej. Jest tak za sprawą art. 13 pkt 9 ustawy o pdof. Wynika z niego bowiem, że przychody uzyskane na podstawie kontraktów menedżerskich zalicza się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, nawet jeżeli są zawierane w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Odnosi się to również do umów o zarządzanie przedsiębiorstwem oraz umów o podobnym charakterze. Zatem nawet jeżeli menedżer zarejestruje działalność gospodarczą w zakresie zarządzania przedsiębiorstwami, to nie zmieni to kwalifikacji jego przychodów dla celów podatku dochodowego. Uzyskane z tego tytułu przychody w dalszym ciągu stanowią przychód z działalności wykonywanej osobiście. W konsekwencji nie przysługuje mu m.in. podatek liniowy i możliwość zaliczania do kosztów wydatków związanych z prowadzoną firmą (np. wydatków na telefon czy samochód). Tak więc zaliczenie przychodu do właściwego źródła ma określone skutki podatkowe.

Jak opodatkować przychód?

Niezależnie czy menedżer zawrze umowę jako osoba fizyczna czy jako przedsiębiorca, obowiązki płatnika ciążą na podmiocie dokonującym mu wypłaty wynagrodzenia. Sposób obliczenia zaliczki (gdyż podatek zryczałtowany, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof z uwagi na wysokość zarobków menedżerów raczej nie wchodzi w grę) reguluje art. 41 ust. 1-1a ustawy o pdof. W myśl powołanego przepisu, do poboru zaliczki zobowiązane są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu m.in. działalności wykonywanej osobiście. Wymienione podmioty muszą jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy, stosując w 2010 r. stawkę podatku w wysokości 18%. Podstawę opodatkowania stanowi przychód pomniejszony o:

koszty uzyskania przychodów w wysokości 111,25 zł miesięcznie oraz
potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne (menedżerowie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu).

Obliczoną w ten sposób zaliczkę pomniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobraną przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dla menedżerów ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe). Przy czym kwota składki, o którą zmniejsza się zaliczkę na podatek dochodowy, nie może przekroczyć 7,75% podstawy jej wymiaru. Należy również pamiętać, że przychodu i zaliczki nie można obniżać o składki, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy o pdof lub od którego zaniechano poboru podatku.

Spółki menedżerskie

Należy wskazać, że do pewnego czasu przychody z kontraktów menedżerskich mogły być rozliczane jak przychody z działalności gospodarczej. Dotyczy to sytuacji, gdy menedżerowie zawiązywali spółki menedżerskie - jawne lub komandytowe.

Od 1 stycznia 2007 r. z art. 5b ust. 2 ustawy o pdof wprost wynika, że jeżeli działalność gospodarczą prowadzi spółka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1 tej ustawy, uznaje się za przychody ze źródła jakim jest działalność gospodarcza. Wcześniej sposób rozliczenia wspólników tych spółek, określony w art. 8 ust. 1 ustawy o pdof, pośrednio wskazywał, że przychody uzyskiwane przez menedżerów w ramach spółki osobowej powinny być zaliczane do działalności gospodarczej. Za stanowiskiem takim przemawiał również fakt, że w przypadku wymienionych spółek umowę o zarządzanie zawiera spółka, a nie jej wspólnik czy wspólnicy. Zatem wynagrodzenie za wykonanie umowy (usługi) stanowi de facto przychód spółki, a nie konkretnego wspólnika (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 25.02.2009 r., sygn. akt I SA/GL 1045/08). Stanowisko to było akceptowane przez organy podatkowe. Jednak od 2008 r. konsekwentnie przyjmują one, że menedżer uzyskuje przychód z działalności wykonywanej osobiście, nawet jeżeli działa w formie spółki osobowej. Skutkiem tego nie może płacić podatku liniowego. Jeżeli chodzi o sądy, to nie są one jednomyślne w omawianej kwestii. Mając to na uwadze NSA zwrócił się do składu siedmiu sędziów o rozstrzygnięcie tej kwestii prawnej (postanowienie z dnia 23.12.2009 r., sygn. akt II FSK 1171/08). Ten zaś 26.04.2010 r. wydał uchwałę o sygn. akt II FPS 10/09, z której wynika, że przychód menedżera uzyskany z udziału w spółce jawnej na podstawie umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście. Co prawda uchwała poszerzonego składu NSA wiąże tylko w sprawie, w której została wydana, w praktyce jednak zawartą w niej wykładnię prawa będą musiały stosować również inne składy orzekające. Sąd zaś, który nie zgadza się z uchwałą, może jedynie ponownie zadać pytanie poszerzonemu składowi.

W związku z tym, że wskazana uchwała nie rozstrzyga jak technicznie rozliczyć wynagrodzenie za wykonanie umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, która została podpisana ze spółką jawną, nasze Wydawnictwo wystosowało pytanie do Ministerstwa Finansów w tej sprawie. Z udzielonej odpowiedzi wynika, że wynagrodzenie za usługi menedżerskie świadczone w ramach działalności prowadzonej przez spółkę jawną, stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście dla tego wspólnika, który osobiście usługi te świadczył, i który przedmiotowe wynagrodzenie otrzymał (zostało postawione do jego dyspozycji). Tym samym resort finansów przyjął, że wynagrodzenie za wykonanie umowy podpisanej ze spółką stanowi przychód konkretnego wspólnika, a nie spółki. Jest to zatem zdanie odmienne od prezentowanego w powołanym wcześniej wyroku WSA w Gliwicach.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.).