Rozliczenie składek ZUS pracownika wykonującego umowę zlecenia u własnego pracodawcy

W czerwcu br. pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy obok wynagrodzenia za pracę (820 zł) uzyskał wynagrodzenie z umowy zlecenia (600 zł) zawartej z własnym pracodawcą. Czy w tej sytuacji znajdzie zastosowanie przepis art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej?

Tak, bowiem składkę zdrowotną oblicza się odrębnie od przychodu z tytułu umowy o pracę i umowy zlecenia. Osobno ustala się również zaliczki na podatek dochodowy od uzyskanego przez pracownika przychodu z umowy o pracę i umowy zlecenia.

Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą jest dla celów ubezpieczeń w ZUS traktowana tak, jak umowa o pracę. Tak wynika z art. 8 ust. 2a ustawy o sus oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 l ustawy zdrowotnej.

Pracodawca w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika wykonującego u własnego pracodawcy umowę zlecenia uwzględnia uzyskany przez niego przychód z umowy o pracę i umowy zlecenia i od łącznej kwoty oblicza składki na te ubezpieczenia (art. 18 ust. 1 i 1a oraz art. 20 ustawy o sus). Ustalając natomiast podstawę wymiaru składki zdrowotnej, ale tylko do wykazania w raporcie ZUS RCA, uwzględnia przychód z umowy o pracę i umowy zlecenia po pomniejszeniu go o składki na ubezpieczenia społeczne pobrane ze środków pracownika. Natomiast składkę zdrowotną oblicza odrębnie od przychodów z umowy o pracę i umowy zlecenia, a następnie po ich zsumowaniu wykazuje w jednym bloku raportu ZUS RCA.

Umowa zlecenia i umowa o pracę stanowią odrębne źródła przychodów dla celów podatkowych (art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o pdof). Zaliczkę na podatek dochodowy pracodawca oblicza od przychodów ze stosunku pracy, zgodnie z art. 32 ustawy o pdof, a z umowy zlecenia na zasadach określonych w art. 41 ust. 1 i 1a ustawy o pdof. Oznacza to, że:

składki na ubezpieczenia społeczne pobrane z wynagrodzenia uzyskanego z umowy o pracę pomniejszają dochód do opodatkowania z umowy o pracę, zaś składki na te ubezpieczenia pobrane z wynagrodzenia z umowy zlecenia - przychód z tej umowy,
składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona od przychodu z umowy o pracę jest finansowana z zaliczki obliczonej od dochodu z tej umowy, a z umowy zlecenia - wyłącznie z zaliczki obliczonej od dochodu z umowy zlecenia.

Przy czym odliczeniu nie podlegają odpowiednio od dochodu - składki na ubezpieczenia społeczne i od podatku - składka na ubezpieczenie zdrowotne, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy o pdof, oraz dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (art. 26 ust. 1 i art. 27b ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof). Ponadto składka na ubezpieczenie zdrowotne podlega odliczeniu od podatku do wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy wymiaru tej składki (art. 27b ust. 2 ustawy o pdof).

Zgodnie z powołanym przez Czytelnika w pytaniu przepisem art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej, w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika, o którym mowa w art. 85 ust. 1-13 tej ustawy jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez tego płatnika, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości zaliczki. W myśl powyższego, jeżeli składka na ubezpieczenie zdrowotne pracownika obliczona przez pracodawcę od przychodów z umowy o pracę jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy ustalonej od tych przychodów, pracodawca obniża tę składkę do wysokości wyliczonej zaliczki.

Przykład

Pracownik (zatrudniony na 1/3 etatu) w czerwcu 2014 r. uzyskał wynagrodzenie z umowy o pracę w kwocie 820 zł oraz z umowy zlecenia w wysokości 600 zł. Koszty uzyskania przychodów z umowy o pracę wynoszą 111,25 zł, a z umowy zlecenia 20%. Pracownik złożył PIT-2.

Pracodawca dokonał następujących wyliczeń:

1)	podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 820 zł + 600 zł,	1.420,00 zł
2)	składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika: 1.420 zł x 9,76% + 1.420 zł x 1,5% + 1.420 zł x 2,45%,	194,68 zł
3)	podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne do wykazania w raporcie ZUS RCA: 1.420 zł - 194,68 zł,	1.225,32 zł
4)	składki zdrowotnej z umowy o pracę do pobrania: 820 zł - (820 zł x 9,76% + 820 zł x 1,5% + 820 zł x 2,45%), 820 zł - 112,42 zł = 707,58 zł, 707,58 zł x 9% = 63,68 zł, z tego do odliczenia od podatku: 707,58 zł x 7,75% = 54,84 zł,	63,68 zł⁾*
5)	składki zdrowotnej z umowy zlecenia do pobrania: 600 zł - (600 zł x 9,76% + 600 zł x 1,5% + 600 zł x 2,45%), 600 zł - 82,26 zł = 517,74 zł, 517,74 zł x 9% = 46,60 zł, z tego do odliczenia od podatku 517,74 zł x 7,75% = 40,12 zł,	46,60 zł
6)	zaliczki na podatek dochodowy umowy o pracę: 820 zł - 111,25 zł - 112,42 zł = 596,33 zł, po zaokrągleniu 596 zł, (596 zł x 18%) - 46,33 zł = 60,95 zł, 60,95 zł - 54,84 zł = 6,11 zł, po zaokrągleniu 6 zł,	6,00 zł
7)	zaliczki na podatek dochodowy z umowy zlecenia: 600 zł - (600 zł x 9,76% + 600 zł x 1,5% + 600 zł x 2,45%), (600 zł - 82,26 zł) x 20% = 103,55 zł, 600 zł - 103,55 zł - 82,26 zł = 414,19 zł, po zaokrągleniu 414 zł, 414 zł x 18% = 74,52 zł, 74,52 zł - 40,12 zł = 34,40 zł, po zaokrągleniu 34 zł.	34,00 zł

Uwaga:*) Wyliczona z tytułu umowy o pracę składka zdrowotna w wysokości 63,68 zł (9% podstawy wymiaru) ulega obniżeniu do wysokości zaliczki i wynosi 60,95 zł. Zaliczka po odliczeniu składki zdrowotnej wynosi 6 zł.