Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 6 (360) z dnia 10.03.2014

Obniżenie składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek dochodowy

W marcu 2013 r. pracownik długotrwale niezdolny do pracy otrzymał wynagrodzenie chorobowe za 5 dni, a za 26 dni wypłaty zasiłku dokonał ZUS. Wobec tego, że składka zdrowotna obliczona od wynagrodzenia chorobowego była wyższa niż zaliczka na podatek dochodowy ustalona od tego wynagrodzenia, składkę zdrowotną pracodawca obniżył do wysokości zaliczki. Podczas kontroli inspektor ZUS zakwestionował obniżenie składki zdrowotnej, twierdząc że pracodawca powinien wziąć pod uwagę również zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS, a tym samym zaliczka na podatek dochodowy byłaby wyższa od kwoty składki zdrowotnej. Czy zdaniem redakcji pracodawca postąpił nieprawidłowo?

Nie. W przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika, o którym mowa w art. 85 ust. 1-13 ustawy zdrowotnej (tj. m.in. pracodawcę), zgodnie z przepisami art. 79 i 81 tej ustawy jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez tego płatnika zgodnie z przepisami ustawy o pdof, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki. Tak stanowi art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru (art. 79 ust. 1 ustawy zdrowotnej). Stanowi ją, co do zasady, uzyskany w danym miesiącu przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej i art. 18 ust. 1 ustawy o sus). Do tej podstawy wlicza się wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy (wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe), pomniejsza się ją o kwoty składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika oraz nie stosuje się ograniczenia tej podstawy do rocznej kwoty granicznej (art. 81 ust. 5 i 6 ustawy zdrowotnej).

Z kolei na mocy art. 31 ustawy o pdof pracodawca jako płatnik jest obowiązany obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują u niego przychody ze stosunku pracy oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez pracodawcę. Zaliczki, zgodnie z art. 32 ustawy o pdof, ustala się w wysokości odpowiednio 18% lub 32% dochodu, za który uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody w rozumieniu art. 12 ustawy o pdof oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez płatnika, po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów (aktualnie w wysokości odpowiednio 111,25 zł lub 139,06 zł) oraz po odliczeniu potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika. Tak obliczoną zaliczkę zmniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złoży pracodawcy PIT-2. Oświadczenia nie składa się, jeżeli stan faktyczny wynikający z oświadczenia złożonego w latach poprzednich nie uległ zmianie.

Następnie zaliczkę zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w tym miesiącu przez pracodawcę ze środków pracownika, z tym że kwota składki, o którą zmniejsza się podatek nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru składki.

Biorąc powyższe pod uwagę, pracodawca od wynagrodzenia chorobowego uzyskanego przez pracownika w marcu 2013 r. obliczył składkę na ubezpieczenie zdrowotne (w wysokości 9%) oraz zaliczkę na podatek dochodowy. Ponieważ wyliczona składka zdrowotna była wyższa od obliczonej zaliczki na podatek dochodowy, na mocy art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej, obniżył ją do wysokości zaliczki. Pracodawca przy ustalaniu zaliczki na podatek dochodowy nie mógł wziąć pod uwagę zasiłku chorobowego, bowiem nie był jego płatnikiem.

Pracownik jest niezdolny do pracy od 1 lutego do 31 marca 2014 r. Za okres od 1 do 28 lutego oraz od 1 do 5 marca 2014 r. zachował prawo do wynagrodzenia chorobowego finansowanego ze środków pracodawcy, a następnie zasiłku chorobowego wypłacanego przez ZUS. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi kwota 1.449,67 zł, a stawka dzienna wynosi 38,66 zł, tj. 1.449,67 zł x 80% : 30. W lutym 2014 r. pracownik uzyskał wynagrodzenie chorobowe w wysokości 1.082,48 zł (28 dni x 38,66 zł). Pracownik złożył PIT-2, a koszty uzyskania przychodów wynoszą 111,25 zł.

Pracodawca dokonał następujących wyliczeń:

W marcu 2014 r. pracownik uzyska wynagrodzenie chorobowe w wysokości 193,30 zł (5 dni x 38,66 zł) oraz zasiłek chorobowy z ZUS.

Pracodawca dokona następujących wyliczeń:

*⁾ Wyliczona składka zdrowotna w wysokości 17,40 zł, na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej, uległa obniżeniu do wysokości zaliczki na podatek dochodowy i wynosi 0,00 zł.

**⁾ Zaliczka na podatek dochodowy nie wystąpi.

Kwota do wypłaty wynosi 193,30 zł.

Zwracamy uwagę! ZUS jest obowiązany jako płatnik pobierać zaliczki miesięczne od wypłacanych bezpośrednio zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego stosując najniższą stawkę podatkową. Przy ustalaniu zaliczki odejmuje kwotę zmniejszającą zaliczkę, tj. 46,33 zł, jeżeli wypłata zasiłków dotyczy okresu pełnego miesiąca kalendarzowego i związana jest z pozostawaniem w stosunku służbowym, w stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy oraz łącznie z dokumentacją uzasadniającą wypłatę zasiłków przez ZUS złożone zostanie przez zasiłkobiorcę oświadczenie według ustalonego wzoru (PIT-3).

Przyjmując założenia z poprzedniego przykładu, pracownik uzyska z ZUS zasiłek chorobowy w wysokości 1.005,16 zł (38,66 zł x 26 dni). ZUS pobierze zaliczkę na podatek dochodowy w kwocie 181 zł, zgodnie z wyliczeniem: 1.005 zł x 18% = 180,90 zł, po zaokrągleniu 181 zł. Pracownikowi wypłaci zasiłek chorobowy w wysokości 824,16 zł (1.005,16 zł - 181 zł).

Pracodawca przy obniżaniu składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek dochodowy wziąłby pod uwagę kwotę zasiłku chorobowego gdyby był jego płatnikiem. Wówczas bowiem ustalałby zaliczkę od wypłaconego pracownikowi wynagrodzenia chorobowego i zasiłku. Przyjmując założenia z poprzednich przykładów w takim przypadku zaliczka na podatek dochodowy wyniosłaby 134 zł, zgodnie z wyliczeniem:

193,30 zł + 1.005,16 zł - 111,25 zł = 1.087,21 zł, po zaokrągleniu 1.087 zł,

1.087 zł x 18% - 46,33 zł = 149,33 zł,

149,33 zł - 14,98 zł = 134,35 zł, po zaokrągleniu 134 zł.

Jak wynika z powyższych obliczeń, w takich okolicznościach przepis art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej niemiałby zastosowania.