Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 32 (787) z dnia 10.11.2012

Zwolnienie z opłacania składek na FP i FGŚP

Pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne nie opłacają składek na FP i FGŚP za zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego. Zwolnienie z obowiązku opłacania składek na te Fundusze przysługuje pracodawcy przez okres 36 miesięcy. Okres ten liczy się począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie pracownika z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego. Tak stanowi:

• art. 104a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.) i
   
• art. 9a ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. nr 158, poz. 1121 z późn. zm.).

Mimo, że ulga w opłacie składek na wymienione Fundusze obowiązuje od 1 stycznia 2009 r., to nasi Czytelnicy nadal mają wątpliwości z prawidłowym jej stosowaniem. Niżej odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania.

1. Zwolnienie ze składek na FP i FGŚP przy zmianie umowy o pracę

Zatrudniona w naszej firmie pracownica stawiła się w pracy po urlopie macierzyńskim. Będąc jej pracodawcą jestem zwolniony z opłacania za nią składek na FP i FGŚP przez okres 36 miesięcy. Czy okres tego zwolnienia nadal mi przysługuje w przypadku, gdy pracownicy tej kończy się umowa o pracę na czas określony i zostanie z nią zawarta kolejna umowa o pracę na czas nieokreślony?

Czytelnik nadal może korzystać z przysługującego mu zwolnienia z opłacania składek na FP i FGŚP za pracownicę, o której mowa w pytaniu. Zawarcie z nią kolejnej umowy o pracę na czas nieokreślony nie przerywa prawa do dalszego stosowania tej ulgi.

Przepis, na podstawie którego pracodawca może być zwolniony z opłacania składek na FP i FGŚP za pracownicę powracającą do pracy po wykorzystanym urlopie macierzyńskim, nie uzależnia prawa do korzystania z przysługującej mu ulgi od konkretnej umowy o pracę. Odnosi się wyłącznie do powrotu danego pracownika do pracy po wykorzystaniu udzielonego mu jednego ze wskazanych urlopów (macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego). Oznacza to więc, że dla omawianego zwolnienia bez znaczenia jest fakt, że w czasie korzystania z przysługującej pracodawcy ulgi kończy się pracownicy umowa o pracę na czas określony i pracodawca zawiera z nią kolejną umowę o pracę (tu: na czas nieokreślony).

Podobnie należy postąpić w sytuacji, gdy z pracownikiem, w stosunku do którego pracodawca nabył prawo do omawianego zwolnienia w związku z jego powrotem z urlopu macierzyńskiego (dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego), zawarta zostanie dodatkowa umowa o pracę (np. na część etatu). W takim przypadku przysługuje mu zwolnienie również od przychodu uzyskiwanego przez tego pracownika z tytułu drugiej zawartej z nim umowy o pracę.

2. Ulga w składkach dla nowego pracodawcy

Dwa tygodnie temu zatrudniliśmy pracownicę. Osoba ta poinformowała nas, że jej poprzedni pracodawca nie wykorzystał pełnego przysługującego mu 36-miesięcznego okresu zwolnienia z opłaty składek na FP i FGŚP z powodu jej powrotu do pracy po wykorzystanym urlopie wychowawczym. Czy przysługuje mi - jako nowemu jej pracodawcy - dalsza część tego zwolnienia?

Nie. Nowy pracodawca nie może wykorzystać dalszej części zwolnienia z opłaty składek na FP i FGŚP za pracownicę, która u poprzedniego pracodawcy wróciła do pracy po wykorzystaniu urlopu wychowawczego. Prawo do zwolnienia z opłacania składek na ww. Fundusze przysługuje bowiem wyłącznie temu pracodawcy, który udzielił pracownicy (jako pierwszy) urlopu wychowawczego.

Jeżeli zatem były pracodawca wykorzystał za pracownicę jedynie część przysługującej mu ulgi w opłacie składek na FP i FGŚP, to obecny pracodawca nie może przejąć niewykorzystanego okresu tego zwolnienia. Nie jest bowiem uprawniony do skorzystania z tej ulgi. To w konsekwencji oznacza, że jeśli po powrocie pracownicy z przysługującego jej urlopu wychowawczego i wykorzystaniu przez jej byłego pracodawcę części zwolnienia z opłacania składek na FP i FGŚP podejmie ona pracę w innej firmie, to kolejny (nowy) pracodawca nie będzie mógł korzystać ze zwolnienia z opłacania składek na te Fundusze. Od wypłacanego pracownicy wynagrodzenia zobowiązany będzie więc naliczać i opłacać za nią składki na FP i FGŚP, o ile pracownica nie osiągnęła odpowiedniego wieku.

3. Okres przysługującego zwolnienia po powrocie pracownicy z urlopu bezpłatnego

Pracownica bezpośrednio po wykorzystanym urlopie wychowawczym przebywa - za naszą zgodą - na dwumiesięcznym urlopie bezpłatnym. Faktycznie do pracy wróci więc po zakończeniu urlopu bezpłatnego. Czy zwolnienie z opłacania za nią składek na FP i FGŚP przysługuje nam dopiero po jej powrocie z urlopu bezpłatnego?

Nie. Zwolnienie z opłacania składek na FP i FGŚP przysługuje Czytelnikowi po zakończeniu korzystania przez pracownicę z urlopu wychowawczego.

Za zatrudnionych pracowników powracających m.in. z urlopu wychowawczego pracodawca nie opłaca składek na FP oraz FGŚP przez okres 36 miesięcy. Okres ten biegnie w każdym okresie po powrocie pracownika z urlopu wychowawczego (lub urlopu macierzyńskiego bądź dodatkowego urlopu macierzyńskiego) od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie takiego urlopu.

W taki sam sposób należy ustalać okres zwolnienia z obowiązku opłacania wskazanych składek, gdy pracownik bezpośrednio po wykorzystaniu m.in. urlopu wychowawczego korzysta z urlopu bezpłatnego. Wtedy okres tego zwolnienia liczy się od daty zakończenia urlopu wychowawczego, nie zaś od daty powrotu pracownika do pracy po urlopie bezpłatnym.

Stanowisko to potwierdził ZUS w odpowiedzi z dnia 18 października 2012 r., udzielonej na zapytanie naszego Wydawnictwa.

Wyjaśnienie ZUS w sprawie okresu zwolnienia z opłacania składek na FP i FGŚP:

"(...) w przypadku, gdy bezpośrednio po powrocie z urlopu wychowawczego pracownikowi udzielono urlopu bezpłatnego, pracodawca ten zwolniony jest z obowiązku opłacania przedmiotowych składek od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu wychowawczego. W przypadku tym należy uznać bowiem, że jego powrót do pracy nastąpił po zakończeniu urlopu wychowawczego, a nie od daty faktycznego podjęcia pracy po zakończonym urlopie bezpłatnym."

Analogicznie ustala się okres zwolnienia z opłacania składek na FP i FGŚP w przypadku, gdy pracownik bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu "rodzicielskiego" wykorzystuje bieżący bądź zaległy urlop wypoczynkowy.