Składki ZUS z umowy zlecenia po rozwiązaniu umowy o pracę

Osoba wykonuje umowę zlecenia zawartą na okres od 1 lipca do 31 października 2012 r., za wynagrodzeniem określonym kwotowo, wypłacanym za dwa miesiące w pierwszym dniu kolejnego miesiąca (tj. za lipiec i sierpień we wrześniu, za wrzesień i październik w listopadzie). Z tego tytułu zgłosiliśmy ją do ubezpieczenia zdrowotnego, ponieważ poinformowała nas o zatrudnieniu w innym podmiocie w pełnym wymiarze czasu pracy. Obecnie otrzymaliśmy od tej osoby informację, że od 1 września br. zmniejszono jej wymiar czasu pracy i wynagrodzenie do niższego niż minimalne. Czy od wynagrodzenia wypłaconego we wrześniu br. należy rozliczyć, obok składki na ubezpieczenie zdrowotne, także składki na ubezpieczenia społeczne?

Nie. Zleceniobiorca, o którym mowa w pytaniu, z tytułu umowy zlecenia wykonywanej w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia podlegał obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, a tym samym wynagrodzenie wypłacone za ten okres należy uwzględnić jedynie w podstawie wymiaru składki zdrowotnej.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a ustawy o sus, pracownik wykonujący równocześnie umowę zlecenia zawartą z innym podmiotem niż własny pracodawca i niewykonywaną na jego rzecz podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z umowy o pracę. Z umowy zlecenia ubezpieczenia te są dobrowolne, z zastrzeżeniem jednak, że jeśli podstawa wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia z tytułu stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od minimalnego wynagrodzenia, to podlega również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z umowy zlecenia. To zastrzeżenie nie dotyczy osoby z ustalonym prawem do emerytury lub renty, o czym pisaliśmy w UiPP nr 17/2012, str. 13-14.

Z umowy zlecenia obowiązkowa jest składka zdrowotna. Przepis art. 82 ust. 1 ustawy zdrowotnej stanowi, że w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 tej ustawy (tutaj umowy o pracę i umowy zlecenia), składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.

Z pytania wynika, że zleceniobiorca nie wnioskował o dobrowolne ubezpieczenia społeczne, dlatego też od 1 lipca br. został zgłoszony wyłącznie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. W związku z tym, że od 1 września br. umowa zlecenia jest też tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych zleceniodawca powinien zgłosić zleceniobiorcę do przedmiotowych ubezpieczeń dokonując:

zgłoszenia wyrejestrowania na druku ZUS ZWUA z ubezpieczenia zdrowotnego z dniem 1 września br., a następnie z tą samą datą
zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA.

W umowie zlecenia odpłatność określono kwotowo, a zatem podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, co do zasady, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu wykonywania umowy zlecenia (art. 18 ust. 1 i art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o sus oraz art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej).

Zleceniodawca jako płatnik składek jest obowiązany do obliczania, rozliczania i przekazywania do ZUS całości składek. Dla zleceniobiorcy, którego podstawę wymiaru składek na ww. ubezpieczenia stanowi przychód, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, zleceniodawca w raporcie miesięcznym uwzględnia należne składki na ubezpieczenia od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji zleceniobiorcy wypłat - od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego raport dotyczy - stanowiących podstawę wymiaru składek. Tak wynika z § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 78, poz. 465 ze zm.). Jeżeli w danym miesiącu zleceniobiorca nie uzyskał przychodu podlegającego oskładkowaniu, w raporcie sporządzonym za ten miesiąc wykazuje się go z zerowymi podstawami wymiaru składek i z zerowymi składkami.

Ważne: Jeżeli w trakcie wykonywania umowy zlecenia następuje zmiana rodzajów ubezpieczeń, tj. przez część okresu ubezpieczony podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, a przez część ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, to podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ustala się od przychodu uzyskanego za okres podlegania tym ubezpieczeniom.

Przykład

W okresie od 1 lipca do 31 sierpnia 2012 r. w firmie umowę zlecenia wykonywała osoba fizyczna. Z tego tytułu do 31 lipca br. podlegała obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, a od 1 do 31 sierpnia br. obowiązkowe były też ubezpieczenia społeczne. W umowie zlecenia wynagrodzenie określono w wysokości 2.000 zł miesięcznie - wypłacane 1 sierpnia i 3 września.

Od wynagrodzenia wypłaconego w sierpniu br. (za lipiec br.) zleceniodawca rozliczył tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast od wynagrodzenia wypłaconego we wrześniu br. (za sierpień br.) - składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne (ewentualnie także na Fundusz Pracy i FGŚP).