Rozstrzyganie wątpliwości dotyczących opłacania składki na Fundusz Pracy

1) Zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym chorobowemu i ubezpieczeniu zdrowotnemu jedynie z tego tytułu. Z umowy zlecenia uzyskuje wynagrodzenie (określone w stawce godzinowej) w wysokości niższej od minimalnego, a tym samym nie opłacamy za niego składki na Fundusz Pracy. We wrześniu br. przez kilka dni chorował i w związku z tym uzyskał w tym miesiącu obok wynagrodzenia zasiłek chorobowy wypłacony przez zleceniodawcę. Czy należy opłacić za niego składkę na Fundusz Pracy, jeśli łączna kwota wypłat jest wyższa od minimalnego wynagrodzenia?

Nie, jeżeli kwota wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a w konsekwencji także na Fundusz Pracy jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Obowiązkowe składki na Fundusz Pracy ustala się od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania rocznego ograniczenia), wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, a w przypadku pracowników w pierwszym roku pracy - co najmniej 80% tego wynagrodzenia. Tak wynika z art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.), dalej ustawy. Przy rozstrzyganiu obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy bierze się więc pod uwagę kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jeśli wynosi ona, w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej tyle ile minimalne wynagrodzenie za pracę, to składka na Fundusz Pracy jest należna (z zastrzeżeniem niemającym zastosowania do omawianej kwestii, bowiem zleceniobiorca tylko z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom). Przy czym przeliczenia, o którym mowa wyżej, nie dokonuje się, jeśli w umowie zlecenia określono wynagrodzenia za jej wykonanie w inny sposób niż w stawce miesięcznej, np. w stawce akordowej, prowizyjnej, godzinowej. O obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy za zleceniobiorcę decyduje wysokość faktycznie osiągniętego przychodu uwzględnianego w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zasiłki z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wypłacane zleceniobiorcy zalicza się do przychodów z innych źródeł i nie podlegają one oskładkowaniu. Dlatego też przy ustaleniu obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy kwota uzyskanego przez zleceniobiorcę zasiłku nie ma znaczenia.

Zwracamy uwagę! Składki na Fundusz Pracy opłaca się za zleceniobiorcę, który nie osiągnął wieku wynoszącego co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn.

2) Spółka jawna zatrudnia tylko kilku zleceniobiorców, którzy z umowy zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Czy spółka ma obowiązek opłacać za nich składki na Fundusz Pracy, jeśli ich wynagrodzenie wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę?

Tak, jeżeli zleceniobiorcy nie osiągnęli wieku wynoszącego co najmniej 55 lat - kobiety i co najmniej 60 lat - mężczyźni.

Składkę na Fundusz Pracy opłacają pracodawcy i jednostki organizacyjne m.in. za zleceniobiorców. Pracodawcą w rozumieniu ustawy jest jednostka organizacyjna, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudnia ona co najmniej jednego pracownika (art. 2 ust. 1 pkt 25 ustawy). Oznacza to, że zleceniodawca będący osobą fizyczną ma obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy za zleceniobiorców wówczas, gdy zatrudnia co najmniej jednego pracownika. Powyższe nie dotyczy zleceniodawców - jednostek organizacyjnych - dla tych jednostek dla powstania obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy za zleceniobiorców bez znaczenia jest czy zatrudniają co najmniej jednego pracownika. Takich wyjaśnień udzielił ZUS w poradniku pt. "Ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych", dostępnym na stronie www.zus.pl.

Przypominamy, że składkę na Fundusz Pracy opłaca się za zleceniobiorcę, który łącznie spełnia następujące warunki:

z tytułu umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 107 ust. 1 ustawy),
nie osiągnął wieku wynoszącego co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna (art. 104b ust. 2 ustawy),
oskładkowany przychód ze zlecenia wynosi:
- w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę (art. 104 ust. 1 ustawy); przeliczenia dokonuje się w przypadku umów trwających kilka miesięcy, z określonym wynagrodzeniem w stawce miesięcznej, w sytuacji gdy zleceniobiorca wykonywał pracę przez niepełny miesiąc, np. z powodu choroby; nie dokonuje się przeliczenia, jeśli w umowie odpłatność określono w inny sposób np. w stawce akordowej, o czym piszemy w odpowiedzi na pytanie pierwsze,
- mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, pod warunkiem, że osoba ta uzyskuje obowiązkowo oskładkowany przychód także z innych źródeł i łączna kwota oskładkowanych wypłat z tych tytułów wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę (art. 104 ust. 3 ustawy).

Przykład

W spółce jawnej umowę zlecenia wykonuje dwóch zleceniobiorców A i B w wieku odpowiednio 42 lata i 45 lat. Z tytułu umowy zlecenia podlegają oni obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zleceniobiorca A, zgodnie z umową, uzyskuje miesięczny przychód w wysokości 2.800 zł, a zleceniobiorca B w wysokości 1.200 zł. Spółka jawna opłaca więc składkę na Fundusz Pracy tylko za zleceniobiorcę A.

Załóżmy, że zleceniobiorca B jest też pracownikiem innego podmiotu zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 1.100 zł. Spółka jawna obowiązana jest opłacać za niego składkę na Fundusz Pracy, ponieważ obowiązkowo oskładkowany przychód z obydwu tytułów wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.